جایزه نوبل شیمی در سال 2023

نوع مقاله : نامه به سردبیر

نویسنده

مرکز تحقیقات جمهوری اسلامی ایران

چکیده

جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۳ به مونگی جی. باوندی، لوئیس ای. براس، و الکسی آی. اکیموف به خاطر کارهای پیشگامانه آنها روی نقاط کوانتومی اهدا شده است. نقاط کوانتومی ذراتی به اندازه چند نانومتر هستند که به دلیل اثرات محدودیت کوانتومی خواص نوری و الکترونیکی منحصربفردی از خود نشان می‌دهند. در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، اکیموف و براس به طور مستقل کشف کردند که جذب نوری ذرات نیمه رسانا با اندازه زیر ۱۰ نانومتر به طول موج‌های آبی متمایل می‌شود. این دریافت نشان داد که محدودیت کوانتومی خواص بنیادی مواد را در مقیاس نانو تغییر می‌دهد. در سال ۱۹۹۳، باوندی روش ساده و قابل مقیاس‌بندی برای سنتز نقاط کوانتومی با کیفیت بالا و اندازه‌های دقیقا کنترل شده ابداع کرد. به واسطه این پیشرفت‌ها، امروزه نقاط کوانتومی در کاربردهای متنوعی از جمله نمایشگر، روشنایی ال ای دی و کوانتوم ال ای دی تصویربرداری زیست‌پزشکی و کاتالیزرها به کار گرفته می‌شوند. کارهای بنیادی برندگان جایزه نوبل، حوزه جدیدی از علم نانو را گشود و استفاده عملی از پدیده‌های کوانتومی را ممکن ساخت. این دستاورد نشان می‌دهد چگونه اثرات کوانتومی می‌توانند ابزارهای قدرتمند جدیدی را وقتی مواد در مقیاس نانو طراحی شوند در اختیار ­گذارند. کشفیات آنها نقاط کوانتومی را به عنوان یک دسته مهم از ذرات نانومتری معرفی کرد که خواص آنها را می‌توان با کنترل اندازه به طور دقیق تنظیم نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Nobel Prize in Chemistry in 2023

نویسنده [English]

  • Somaye Vali Zade
Halal research center
چکیده [English]

The Nobel Prize in Chemistry 2023 has been awarded to Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus, and Alexei I. Ekimov for their pioneering work on quantum dots. Quantum dots are nanocrystals just a few nanometers in size that exhibit unique optical and electronic properties due to quantum confinement effects. In the early 1980s, Ekimov and Brus independently discovered that the optical absorption of semiconductor nanoparticles shifts to blue wavelengths as the particles shrink in size below 10 nm. This demonstrated that quantum confinement alters the fundamental properties of materials at the nanoscale. In 1993, Bawendi revolutionized quantum dot production by developing a simple, scalable method to synthesize high-quality dots with precisely controlled sizes. Thanks to these advances, quantum dots are now used in diverse applications including QLED displays, LED lighting, biomedical imaging, and catalysis. The laureates’ foundational work opened up the new field of nanoscience and enabled the real-world exploitation of quantum phenomena, underscoring how quantum effects can provide powerful new tools when materials are engineered at the nanoscale. Their discoveries established quantum dots as an important class of nanoparticles with properties that can be precisely tuned through size control.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nobel Prize in Chemistry
  • Dots
  • Quantum
  • Nanoparticles
  • Nanoscale